اگر در بارداری به سر می برید و می خواهید به بهترین نحو ممکن به این وضعیت خاتمه دهید باید با دقت و به دور از هر گونه تعصبات و افکار منفی، اقدام به تحقیقات و کسب آگاهی و دانش در این زمینه کنند.
چنانجه می خواهید به صورت طبیعی زایمان کنید باید از درد و رنج های احتمالی آن با خبر شوید البته که مزایا بسیاری که با خود به همراه دارد. به طور کلی بارداری و زایمان یکی از پروسه های سخت زندگی هر زنی است که تقریبا همه زنان به صورت عادی حداقل یک مرتبه آن را تجربه کرده اند و از مشقت های هر چه بگویند کم است با این اوصاف است که می گویند بهشت زیر پای مادران است خواه زایمان به روش طبیعی باشد خواه به روش عمل سزارین که پیش تر در یک مقاله جداگانه به مقوله زایمان سزارین با تصویر آن پرداخته ایم.
بهتر است در این باره بدانید از نظر تاریخی، اصطلاح زایمان طبیعی به زایمان بدون داروها و اقدامات پزشکی چون سزارین مرتبط است. زایمان طبیعی از نظر عوارض به نسبت سایر شیوه های زایمان در وضعیت بهتری قرار دارد و بهبودی مادر پس از این نوع از زایمان سریعتر رخ می دهد. در این مطلب به سایر مزایای آن پرداخته می شود.
زایمان طبیعی چیست؟
فهرست محتوا
شاید فکر می کنید که انجام زایمان طبیعی بدون دارو و اقدامات پزشکی غیر ممکن است، اما بسیاری از زنان طبق دلایل زیادی زایمان طبیعی را انتخاب می کنند. داروهای مسکنی که در حین زایمان به مادر تزریق می شوند باعث میشوند سرعت انجام زایمان سریع تر از حد معمول یا کندتر صورت گیرد. علاوه بر این، داروهای استفاده شده در این روند ممکن است اثراتی روی مادر داشته باشند و سبب شوند مادر حالت تهوع یا کاهش فشار داشته باشد. اما بسیاری از زنان زایمان طبیعی را برمی گزینند تا کنترل بیشتری روی زایمان خود داشته باشند و درد را به شیوه ی خود مدیریت کنند.
در طول زایمان طبیعی چه اتفاقاتی می افتد؟
در صورتی که ضرورتی نداشته باشد از داروهای تسریع در روند زایمان استفاده نمی شود و وضع حمل به شکل طبیعی و در زمان خود شروع می شود. بهترین زمان، برای انجام زایمان توسط متخصص زنان برای مادر مشخص می شود و ضربان قلب نوزاد و وضعیت حیاتی مادر مرتبا ارزیابی می شود. پس از شروع فرآیند زایمان، مادر در حالت زایمان واژینال قرار گرفته و تا زمانی که ضرورتی نداشته باشد مداخلات پزشکی صورت نمی گیرد.
مشابه سایر زایمان ها، وضع حمل طبیعی نیز در هر بار تولد یک نوزاد مدت زمان متفاوتی به طول می انجامد و کانال زایمان تدریجا بزرگتر شده تا برای به دنیا آمدن نوزاد آماده شود. هر چند تولد نوزاد در دفعات اول به نسبت دفعات بعدی زمان بیشتری خواهد برد. دردی که در حین زایمان وجود دارد نیز برای هر فرد متفاوت است و تکنیک های مختلفی برای کاهش درد زایمان و کنترل آن وجود دارد:
- تکنیک های تنفس صحیح
- ماساژ
- دوش یا وان آب گرم. در برخی کلینیک ها امکان زایمان در آب نیز وجود دارد
- تکنیک های استفاده از حواسپرتی مثل موسیقی
- کیسه های آب گرم یا کیسه های آب سرد
- توپ های تولد
- حمایت عاطفی از مادر
معمولا در زایمان های طبیعی بلافاصله پس از تولد، نوزاد به مادر داده میشود. برای انجام این زایمان علاوه بر این که تصمیم خود را با پزشک متخصص خود و سایر اعضای خانواده در میان می گذارید. همانطور که گفته شد تحمل درد در هر فردی متفاوت است و حتی نشانه ها نیز تفاوت دارند. برای برخی گرفتگی کانال زایمان، برای برخی دیگر فشار شدید و موج های درد رفت و برگشتی درد ایجاد می شود. یادگیری تکنیک های آرام سازی کنترل شده (آزاد کردن فشار در یک بخش عضله و رها کردن مجدد آن)، انجام تمرینات یوگا در حین بارداری نیز به انجام تکنیک های تنفسی در زایمان کمک می کند.
وضع حمل طبیعی، در واقع با تکنولوژی های کمتری انجام می شوند و ویژگی های زیر را دارد:
- بدون استفاده از مسکن ها و اپیدورال ها زایمان صورت می گیرد
- عدم استفاده از مداخلات پزشکی مثل اپیستومی Epistomies (وقتی فاصله ی بین واژن و مقعد برای به دنیا آمدن راحت تر نوزاد برش داده می شود). این مورد جز سخت ترین زایمان های طبیعی است.
بسیاری از زنان به علت عوارض مداخلات پزشکی، ترجیح می دهند که در صورت تایید پزشک و ماما از زایمان طبیعی بهره برده و کودک خود را به دنیا آورند.
برخی از زنان برای زایمان به بخش زنان و زایمان بیمارستان مراجعه کرده تا تحت نظر باشند. مطالعات در این زمینه نشان داده که دریافت حمایت از ماما ها و پرستاران متخصص در این حیطه هم مدت زمان زایمان را برای مادر کوتاه کرده و احتمال نیاز به عمل سزارین را کمتر می کند. مزیت بیمارستان و کلینیک های زایمان نسبت به زایمان در سایر محل ها این است که در صورت نیاز به مداخله و اقدامات پزشکی، می توان از آن ها برای یک زایمان امن بهره برد. هر چند در مواردی که به گفته ی بهترین متخصص زنان زایمان فرد مشکل و پر خطر است بهتر است که زایمان تحت نظر کادر پزشکی صورت گیرد.
زایمان طبیعی چه مدت طول می کشد؟
تخمین دقیق زمان زایمان برای مادران امکان پذیر نیست. برخی از زنان کودک پس از چند ساعت به دنیا می آید و در برخی دیگر، ممکن است کل روز و یا حتی چندین روز به طول بیانجامد. بدن هر زنی به زایمان به شکل متفاوتی واکنش نشان می دهد.
بعد از زایمان طبیعی
دوران نقاهت پس از زایمان در هر زنی متفاوت خواهد بود و اغلب زنان بین شش تا هشت هفته پس از زایمان کاملا بهبود می یابند. برخی از زنان ممکن است مدت زمان بیشتری برای بهبودی نیاز داشته باشند. علائم طبیعی پس از زایمان می تواند شامل خستگی باشد. هم مادر هم نوزاد به خواب بیشتری نیاز دارند و کاملا طبیعی است. احساس سرما و لرز در بسیاری از مادران پس از بارداری ایجاد می شود که واکنش عادی بدن به زایمان است. احساس درد و گرفتگی در واژن و نواحی اطراف آن نیز در تمام زنان رخ می دهد. هر چند نشانه هایی وجود دارند که باید آن ها را جدی گرفته و در صورت وقوع به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی شدید رحمی
- تب
- احساس گیجی و غش
- سردرد شدیدی که بهبود نمی یابد
- دفع ادرار دردناک
- التهاب، ورم و درد پاها
- درد شکمی که رو به بدتر شدن می رود
نمونه ای از رضایت مندی از زایمان طبیعی
مزایای زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد
بیشتر تکنیک هایی که در زایمان طبیعی استفاده می شوند تهاجمی نبوده و آسیب یا عارضه های برای نوزاد و مادر به دنبال ندارد. عدم هوشیاری در این نوع زایمان رخ نداده و در حین وضع حمل مادر می تواند جابه جا شود و در فرآیند زایمان شرکت داشته باشد. احتمال نیاز به دریافت اوکسیتوسین و بالا کشیدن مثانه در این نوع از زایمان کمتر از سایر انواع زایمان چون سزارین است. از تکنیک های آرام کردن درد در این نوع از زایمان می توان بهره برد.
خطرات زایمان طبیعی
این واضح است که در حین زایمان درد خواهید کشید و در هر زایمانی چه با دارو باشد و چه بدون آن، عوارض و خطراتی وجود خواهد داشت. خطراتی چون از دست دادن حجم بیش از حد خون در حین زایمان و مشکلات بند ناف نوزاد. در برخی موارد متخصص زنان به مادر توصیه میکند زایمان طبیعی نداشته باشد. علت این امر میتواند موارد زیر باشد:
- زنان بالای 35 سال
- در صورتی که از الکل یا مواد در حین بارداری استفاده کرده باشند
- در زایمان قبلی سزارین شده باشند
- مشکلات و بیماری های همراه مادر مثل دیابت، مشکلات فشار خون بالای مادران و لخته شدن خون
- چند قلو زایی
- مشکلاتی در حین بارداری وجود داشته باشد مثل عدم رشد جنین که باید حتما تحت شرایط ویژه مراقبت های دوران بارداری پر خطر قرار بگیرند.
نتیجه گیری
پس می توان با حوصله و منائت طبع این دوران حساس و مهم را که به عوامل متعددی که در مطالب فوق بدان اشاره شد بستگی دارد ، بسته به سلامتی جان و تن خود و فرزند تان را به انتها برسانید و در نهایت با در آغوش گرفتن فرزند دلبندتان خستجگی تن به در کنید.
دکتر منیژه سیمین دخت هاشمی جم
فارغ التحصیل جراحی زنان و زایمان سال 1386 از دانشگاه علوم پزشکی ایران
فارغ التحصیل دکترا حرفه ای از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی سال 1373
فلوشیپ پرناتولوژی از بیمارستان صارم سال 1393
عضو جامعه جراحان اروپا NESA
دارای بیش از 15 سال کار در حیطه جراحی و بیماری های زنان و زایمان در بیمارستان های تهران
خانم دکتر من ۶ ماهه باردارم شنبدم زایمان طبیعی خیلی خوبه اما همش می ترسم بلایی سر خودم یا بچه م بیاد و یا نتونم بهخوبی انجامش بدم، به نظرتون‌چیکار کنم؟
نگران نباشید با اموزش تکنیک های مرتبط با زایمان طبیعی این کار به بهترین نحو ممکن انجام می شود. در نظر داشته باشید تا می توانید اضطراب را از خود دور کنید که هم برای خودتان و هم برای سلامتی فرزند تان مضر است.