درمان ناباروری
فهرست محتوا
ناباروری به زمانی اطلاق می شود که زوجین بعد از یک سال رابطه جنسی محافظت نشده، موفق به بارداری نشده اند. در زوجینی که بالای سی و پنج سال هستند، شش ماه عدم موفقیت در بارداری، با عنوان نازایی در نظر گرفته خواهد شد.
ناباروری می تواند از سوی هر دو مرد و زن باشد. یک سوم ناباروری ها ریشه در زن دارد، یک سوم به دلیل مشکلات مردانه و یک سوم ما بقی، ریشه در هر دو مرد و زن دارد و یا دلیل مشخصی برای ناباروری وجود ندارد.
مشکلات فیزیکی، سن، سبک زندگی و تغییرات هورمونی از جمله عواملی هستند که در بروز ناباروری در خانم ها دخیل هستند.
در آقایان نیز دلیل ناباروری می تواند کم بودن تعداد اسپرم، کیفیت نامناسب اسپرم ها و یا انسداد مجرای دفران باشد.
با این که در برخی موارد، تشخیص قطعی ناباروری کار دشواری است، اما خوش بختانه روش هایی وجود دارد که به درمان این مساله در زوجین کمک کمک می کند.
انواع ناباروری
ناباروری به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شود:
- ناباروری اولیه، به زمانی گفته می شود که زوجین برای اولین بار، مشکل باروری دارند.
- ناباروری ثانویه، مربوط می شود به زمانی که زوجین قبلا بارداری موفقی داشته اند، اما اکنون به مشکل برخورده اند.
در ز وجین سالم در سنین بیست تا سی سال، شانس بارداری در هر سیکل قاعدگی در حدود 25 تا 30 درصد می باشد. این درصد در خانم ها به مرور زمان و بعد از سی سالگی به تدریج کمتر می شود و در چهل سالگی به کمتر از ده درصد خواهد رسید.
در خصوص مردان نیز این مورد صدق می کند.
علت ناباروری چیست؟
ناباروری می تواند زمینه ژنتیکی داشته باشد و یا به مرور زمان ایجاد شود. از جمله علل موثر در بروز ناباروری در خانم ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات تخمک گذاری. این قبیل اختلالات می توانند به دلیل مشکلات غده هیپوفیز، سندرم تخمدان پلی کیستیک و یا مشکلات مربوط به تخمدان ها باشند. اختلالات تخمک گذاری، عامل بیست و پنج درصد ناباروری ها می باشد.
- انسداد لوله های فالوپ. که می تواند عامل بیست درصد ناباروری ها باشد و دلیل آن عفونت، فیبروم های رحمی، اندومتریوز و یا بارداری خارج رحم باشد.
- نامرغوب بودن تخمک ها. سبک زندگی ناسالم، اختلالات پزشکی مانند سرطان، بر هم خوردن تعادل هورمون ها و اختلالات خود ایمنی از جمله دلایلی هستند که باعث می شود تخمک مرغوب و سالم نباشد.
- آنتی بادی ضد اسپرم. بدن یک زن می تواند واکنش های آلرژیکی را نسبت به مایع منی مرد نشان دهد. در چنین شرایطی، سیستم ایمنی آنتی بادی هایی را بر علیه اسپرم تولید می کند که می توانند باعث نابودی و آسیب اسپرم شوند. این شرایط، اصطلاحا ناباروری ایمونولوژیک نام دارد.
در برخی موارد، نمی توان علت مشخصی برای بروز ناباروری در نظر گرفت.
بالا رفتن سن، استعمال دخانیات، چاقی و اضافه وزن از جمله عوامل موثر در بروز ناباروری در خانم ها هستند.
علت ناباروری در مردان
از جمله علل ناباروری در مردان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پایین بودن کیفیت اسپرم. این که اسپرم با چه سرعتی به سمت تخمک حرکت می کند.
- واریکوسل. بزرگ شدن رگ های خونی بیضه که می تواند با کاهش تعداد اسپرم همراه باشد.
- عفونت باکتریایی داخل بیضه ها که می تواند به دلیل ابتلا به بیماری مقاربتی باشد.
- اختلالات خود ایمنی
- بیضه نزول کرده. زمانی که یکی از بیضه ها و یا هر دو، داخل شکم باقی می مانند.
- بر هم خوردن نظم هورمون ها
- انجام برخی جراحی ها مانند وازکتومی. این جراحی مانع از خروج اسپرم از بیضه می شود.
چه درمانی برای ناباروری در نظر گرفته می شود؟
درمن ناباروری با توجه به علت بروز آن در نظر گرفته می شود، که می تواند شامل:
- تغییر در سبک زندگی
- جراحی
- مصرف دارو
باشد. در برخی موارد، ترکیبی از روش های گفته شده در نظر گرفته خواهد شد.
تغییر در سبک زندگی به معنای داشتن وزن بدنی ایده آل و رژیم غذایی سالم و متعادل می باشد که می تواند در ناباروری مردان و یا زنان مفید و موثر باشد. اگر شما و یا همسرتان، سیگار می کشید و یا مشروب می خورید، باید آن ها را ترک کنید.
- جراحی و درمان ناباروری
روش های جراحی در خانم ها عبارت است از:
- ترمیم انسداد و یا آسیب لوله های فالوپ
- درمان اندومتریوز
- برداشت پولیپ و فیبروم از رحم
جراحی در مردان:
متورم شدن رگ های خونی کیسه بیضه، یکی از مشکلات شایع در آقایان است که منجر به ناباروری می شود. این مشکل با جراحی درمان خواهد شد.
تحریک تخمک گذاری
در تحریک تخمک گذاری، از داروهایی استفاده می شود تا تخمک بیشتری از تخمدان ها آزاد شود. این درمان زمانی برای بیمار در نظر گرفته می شودکه تخمک گذاری به طور منظم اتفاق نمی افتد و یا فرد اصلا دوره تخمک گذاری ندارد.
در سایر روش های درمان ناباروری، تحریک تخمک گذاری جزئی از روند درمان می باشد.
زمانی که بیمار دارو مصرف می کند، باید زمان تخمک گذاری مشخص شود.
IUI (لقاح داخل رحمی)
در این روش، اسپرم سالم از بدن مرد گرفته می شود و در زمانی نزدیک سیکل قاعدگی، داخل رحم کاشته می شوند. در لقاح داخل رحمی نیز تحریک تخمک گذاری انجام می شود. در این روش، احتمال چند قلویی بیشتر خواهد بود.
IVF(لقاح خارج رحمی)
که شامل مراحل زیر می باشد:
- گرفتن تخمک. تخمک گذاری معمولا با گنادوتروپین ها تحریک می شود تا تخمک بیشتری تولید شود. سپس، تخمک های بالغ با استفاده از سوزن از تخمدان گرفته خواهند شد.
- بارور شدن تخمک با اسپرم. که به دو روش انجام می شود:
- اسپرم در محیط آزمایشگاهی به تخمک اضافه می شود.
- تنها یک اسپرم به هر تخمک تزریق می شود.
روز بعد تخمک ها بررسی می شوند تا مشخص شود که آیا بارور شده اند یا خیر.
- انتقال رویان. چند روز بعد از باروری، یک یا چند رویان، داخل رحم کاشته می شوند. امکان نگه داری و فریز رویان های سالمی که کاشته نشده اند نیز وجود دارد.
در پایان این که،
ناباروری از جمله مشکلاتی است که این روزها بسیاری از زوجین درگیر آن هستند. این گونه نیست که بگوییم ناباروری تنها از سوی زن است یا مرد. گاهی هیچ گونه علت مشخصی برای ناباروری وجود ندارد.
خوش بختانه امروزه با پیشرفت های انجام شده در زمینه پزشکی، ناباروری قابل درمان است و زوجین می توانند طعم شیرین بچه دار شدن را تجربه کنند. حتما در خصوص بهترین گزینه درمان با پزشک مشورت داشته باشید.
دکتر منیژه سیمین دخت هاشمی جم
فارغ التحصیل جراحی زنان و زایمان سال 1386 از دانشگاه علوم پزشکی ایران
فارغ التحصیل دکترا حرفه ای از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی سال 1373
فلوشیپ پرناتولوژی از بیمارستان صارم سال 1393
عضو جامعه جراحان اروپا NESA
دارای بیش از 15 سال کار در حیطه جراحی و بیماری های زنان و زایمان در بیمارستان های تهران
0 دیدگاه